Đền Tô Hiến Thành - Nơi tôn thờ sự thanh liêm chính trực

Đền Tô Hiến Thành ở đâu?

Đền Tô Hiến Thành Thanh Hóa tọa lạc trên dãy Trường Lệ thơ mộng, thuộc địa phận phường Trường Sơn, thị xã Sầm Sơn. Hằng năm cứ vào ngày 12 - 6 âm lịch là người dân khắp nơi đi tour Sầm Sơn giá rẻ về giỗ vị “khai quốc công thần” của nhà Lý. Ông đã góp công lớn trong cuộc chiến chống giặc Tống, Bình Chiêm để bảo vệ và xây dựng đất nước vững mạnh, thái bình, ấm no.

Ân đức của Tô Hiến Thành được người đời ghi nhớ không chỉ ở khía cạnh đánh giặc giữ nước mà còn giúp dân mở mang bờ cõi nên đền thờ ông được lập ở khá nhiều nơi. Đền Tô Hiến Thành Sầm Sơn với niên đại khoảng 800 năm chỉ là một trong 72 ngôi đền ở Thanh Hóa thờ ông. Cho đến ngày nay, hậu thế vẫn nhớ tới ông bằng sự biết ơn về một vị quan hết lòng vì đất nước, vì nhân dân.

Vị công thần thanh liêm, chính trực thời Lý

Tương truyền rằng cha mẹ ông ngoài 40 tuổi vẫn chưa có con, nghe danh đền Nguyễn Minh Không ở huyện Gia Viễn rất linh thiêng bèn lui tới để cầu tự. Và thế là ngày 21 tháng Giêng năm Nhâm Ngọ, cậu bé Tô Hiến Thành khôi ngô tuấn tú ra đời trong niềm vui mừng khôn xiết của gia đình. Ông đỗ Thái học sinh và được các vị vua nhà Lý giao cho nhiều việc quan trọng của đất nước.

Biết bản thân mình được trọng dụng nên ông cũng ra sức cầm quân đánh Nam dẹp Bắc, tiêu diệt cướp biển ở Thanh Hóa, Nghệ An. Vị thế của quốc gia dưới thời vua Lý Anh Tông lúc bấy giờ vô cùng lớn mạnh, khiến cho nhà Tống cũng phải công nhận nước Đại Việt ta. Không chỉ giỏi tài thao lược, ông còn chỉ huy binh sĩ giúp dân khai hoang ở rất nhiều địa phương: Hà Nam, Hải Phòng, Thanh Hóa…

Sau này khi đứng “dưới một người, trên vạn người” với chức Tể tướng, ông cũng vẫn giữ vững bản chất thanh liêm, chính trực một lòng phò tá vua Lý Cao Tông khi tuổi còn nhỏ. Sử thần Ngô Sĩ Liên sau này cũng phải đánh giá rất cao về lòng Trung của ông: “khéo xử trí khi có biến, tuy bị gió lay sóng dập nhưng vẫn vững chãi như tảng đá giữa dòng, khiến cho trên thuận dưới hòa…”

Ông thật không thẹn với lòng mình, lúc sắp chết còn nghĩ tới đất nước mà tiến cử người hiền tài chứ không vì ơn riêng. Ngày 12-6 âm Lịch năm Kỷ Hợi (1179), vị quan hết mực thanh liêm, văn võ song toàn Tô Hiến Thành qua đời trong sự thương tiếc vô hạn. Vua Lý Cao Tông kích hoạt chế độ Quốc tang trong 6 ngày để cả nước chịu tang ông, một sự kiện chưa từng có trong lịch sử Đại Việt.

Khám phá kiến trúc đền Tô Hiến Thành Thanh Hóa

Đền được nằm trên một ngọn đồi cao, đập vào mắt là cánh cổng Tam quan uy phong với voi phục-ngựa chầu ngày đêm canh gác. Bước qua cổng, khách du lịch Sầm Sơn sẽ bắt gặp một cơ số cây xanh rợp bóng sân đình. Nhìn chung, đền Tô Hiến Thành Thanh Hóa được thiết kế khá giống các ngôi đến khác tại xứ Thanh: kiến trúc hình chữ Đinh (chuôi vồ) với ba gian Bái đường, Trung Đường và Hậu cung.

Điều khiến khách của tour Sầm Sơn từ Hà Nội  khá bất ngờ là các gian phòng của đền đều khá nhỏ. Trung đường là nơi đặt khám và tượng của Tô Hiến Thành, Hậu cung là nơi đặt bài vị cùng áo vua ban. Một số sắc phong còn đc lưu giữ: Thời Vua Tự Đức: Mười năm, mười một tháng, hai mươi tư ngày, ra sắc chỉ: thôn Sầm Sơn, xã Lương Niêm, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa tòng tiền phụng sự…

Đời vua Khải Định, Tô Hiến Thành được tôn là Thượng Đẳng thần: Mười năm, sáu tháng, hai mươi lăm ngày, ra sắc chỉ: thôn Sầm Sơn phụng sự tứ tuần Đại Khánh-Lý Thái úy Tô Đại Lưu-Dực bảo Trung Hưng -Thượng đẳng Thần. Ngoài ra một số hiện vật và đồ lễ còn được lưu giữ khá nguyên vẹn như các câu đối, bát hương, lư hương, đỉnh đồng, thánh vị, chúc văn, cỗ kiệu Bát Cống…

Có một điều kỳ lạ là khách của tour Sầm Sơn 3 ngày 2 đêm đều như một thói quen đi theo trục chính tham quan đền Độc Cước, đền Cô Tiên hoặc ra chơi hòn Trống Mái rồi quay lại biển. Mang nhiều tâm tư khi viết bài này, Việt Queen Travel muốn góp một chút công sức của mình để quảng bá, mong rằng ngôi đền Tô Hiến Thành sẽ được người dân và chính quyền quan tâm hơn…